پیپ ممتاز!

سوالی که بطور مکرر و متوالی در دنیای پیپ مطرح میشود این است که :

یک پیپ برایری خوب چگونه پیپی است !

و یا به بیانی دیگر :

چه عواملی باعث متمایز شدن یک پیپ برایری می شوند ؟

– آیا کیفیت برایر مصرفی موثر است !
– آیا عمل آوری برایر مهم است !
– آیا کار دست و هنر و تخصص سازنده تاثیر گذار است !
– آیا فرم و شکل ظاهری پیپ نقش دارد !
– آیا راحتی پیپ در دست و دهان فاکتور تاثیرگذار است !
– فینیش نهایی !
– وزن پیپ !
– همه موارد !
و یا هیچکدام !؟

پرسشی به ظاهر ساده و پاسخی پیچیده و چالش برانگیز !

اولین نکته در این زمینه توجه به این مطلب است که ظاهر و حسی که پیپ در ذهن مصرف کننده و دستان وی ایجاد میکند ! نقش بسیار مهمی در رضایت فرد از پیپ مورد نظر خواهد داشت !
چه بسا شما بعنوان مصرف کننده از ظاهر پیپی خوشتان بیاید ! و احتمال اینکه اسموک آن پیپ نیز برای شما خوشایند باشد و رضایت شما را جلب کند ! بسیار بسیار بالاست .

به قول مثل معروف :
وصف العیش ، نصف العیش !

و به قول همزاد فرنگی همین مثل در دنیای پیپ : ظاهر پیپ نیمی از لذت پیپ کشیدن است !

پس تاثیر ذهنی ظاهر یک پیپ و پیوند و ارتباطی که بین یک پیپ و فرد مصرف کننده برقرار میشود در داشتن تجربه لذت بخش از اسموک آن پیپ بسیار موثر است !

شاید پاسخ به پرسش مطرح شده بطور دقیق و قطعی امکان پذیر نباشد ! اما در این مقاله سعی بر این داریم که به عوامل موثر در برتری و کیفیت یک پیپ برایری بپردازیم :

منشا و زادبوم برایر Origin :

برایر مصرفی در ساخت پیپ از کشورهای حوزه مدیترانه همانند : اسپانیا ، فرانسه ، الجزایر ، مراکش ، تونس ، ایتالیا ، یوگوسلاوی ( سابق ) ، آلبانی ، یونان و … بدست می آید .

در این میان عقیده بر آن است که کیفیت برایر بدست آمده از مناطق : ایتالیا ، ساردینیا ، یونان و الجزایر نسبت به برایر بدست آمده از مناطق : اسپانیا ، فرانسه و … بیشتر و مرغوب تر است .

سن برایر Age :

این مسئله به اثبات رسیده است که برای داشتن یک پیپ برایری ممتاز و با کیفیت بالا ، برایر مصرفی حداقل باید ۵۰ سال سن داشته باشد ! تنها با این سن و قدمت ، برایر مصرفی به مرحله و درصدی از تراکم و چگالی رسیده است که بتواند در برابر حرارت و شیره ایجاد شده بر اثر سوختن توتون در طول زمان ، مقاومت و ماندگاری و عملکرد مناسب ، از خود بروز دهد .

منافذ موجود در یک برایر با سن کم نسبت به برایری با سن بیشتر ، احتمال بیشتری دارد که در اثر شیره ایجاد شده در اثر سوختن توتون در مدت زمان کمتری اشباع شود ! پس استفاده از برایر با سن بیشتر و مراقبت و رسیدگی مناسب از پیپ باعث میشود که بتوان برای دهه ها از یک پیپ اسموکی لذت بخش و با کیفیتی ، داشت .

تشخیص و انتخاب یک پیپ برایری ساخته شده از برایری با سن بالا از روی مشاهدات عینی و ظاهر پیپ ، امکان پذیر است !

توجه به این عبارت می تواند راهنمای شما باشد :

طرح و نقش های روی پیپ نمایان کننده سن برایر هستند !

حال چه طرح های شعله ای باشند Flame grain
چه طرح های ترکیبی Mixed grain
چه طرح های چشم پرنده ای Birdseye
چه نقش های مستقیم Straight grain
و …. !!!

مسلما تشخیص سن برایر از روی طرح و نقش ظاهری ، در پیپ هایی با فینیش Smooth کاری راحت تر می باشد نسبت به پیپ هایی با فینیش Sandblast .

اما در فینیش Sandblast نیز با نگاهی دقیق به الگوهای ایجاد شده بر روی پیپ می توان حدس هایی در مورد سن برایر مصرفی زد که البته این کار به کمی تجربه بیشتر و تخصص نیاز دارد .

توجه به این نکته ضروری است که پیدا کردن برایر با سن بالا و مناسب ، در این دوره کار سختی و دشواری است !

مناطقی که منشا رشد و نمو برایر های با کیفیت هستند به دلیل برداشت بی رویه و شرایط آب و هوایی و اقلیمی ، از نظر کیفیت خاک فقیر شده اند و در چنین شرایطی رشو و نمو برایر به سختی و در زمان بسیار بیشتری صورت میگیرد و نیازمند صبر و حوصله بسیار زیاد است .

وزن Weight :

گفته می شود که داشتن وزن کم و سبک بودن نشانه کیفیت بالای پیپ برایری است !

شاید خیلی از سازندگان پیپ نیز چنین اعتقادی داشته باشند !
اما توجه به یک نکته ضروری به نظر می رسد :
در ساخت پیپ از دو نوع کلی گیاه برایر استفاده می شود :

– گیاه ماده
– گیاه نر

غده برایری گیاه مذکر ، بلند تر ، باریک تر و با چگالی کمتر است .
غده برایری گیاه مونث ، کوتاه تر ، ضخیم تر و با چگالی بیشتر است .

پس پیپ های ساخته شده از برایر نر ، مناسب کسانی است که اسموک داغ ندارند و از توتون های ساده و با سوختن خنک تر استفاده می کنند و از سبکی پیپ خود لذت می برند .

پیپ های ساخته شده از گیاه ماده با وزن بیشتر و دیواره آتشگاه ضخیم تر و در کل با چگالی بیشتر مناسب پیپ کش هایی است که اسموک داغی دارند و عادت به مصرف توتون های آروماتیک و یا پر شیره که پر حرارت تر میسوزند ، دارند .
پس اگر عضو این گروه هستید ! برای داشتن خیالی راحت در حین اسموک ، بهتر است از پیپ هایی با وزن بیشتر و چگال تر که معمولا از برایر های مونث ساخته شده اند ، اسفاده کنید .

عمل آوری Curing :

سازندگان پیپ بعد از تهیه بلاک های برایری از منابع خود ، برای عمل آوری و آماده سازی برایر ها دو راه دارند :

– روش اول Air_ Dry : که طولانی و در طی چندین سال صورت میگیرد .

– روش دوم Kiln_ Dry : که کوتاه و در طول چند روز به اتمام می رسد .

بیشتر سازندگان پیپ های ممتاز و با کیفیت ترجیح می دهند از روش Air_ Dry تخت شرایط کنترل شده استفاده کنند به دلیل اینکه روشی طبیعی برای آماده سازی و رطوبت زدایی از بلاک های برایری است و همچنین احتمال ترک خوردن و شکاف برداشتن بلاک ها در طول مراحل ساخت پیپ را به کمترین حالت می رساند .

مدت زمان لازم در این روش بسته به منطقه ای که برایر در آنجا رشد کرده است متفاوت است ! به عنوان مثال برایر های منطقه Calabria در جنوب ایتالیا به دلیل ماسه و شنی بودن خاک منطقه و خشکی آن ، زمانی در حدود ۱ تا ۳ سال بسته به اندازه برایر برای عمل آوری زمان نیاز دارند .

در حالی که برایر های منطقه Tuscon در شمال ایتالیا به دلیل خاکی بودن منطقه و رطوبت بیشتر نیاز به زمان بیشتری در خدود ۳ تا ۵ سال دارند .

در روش دوم ، شیوه پختن در کوره Kiln_ Drying می باشد که اگر چه از لحاظ زمانی بسیار کوتاه است ودر طی تنها چند رور عمل آوری صورت میگیرد اما به عقیده گروهی در این شیوه مقداری از صمغ موجود در برایر در داخل برایر بصورت پخته شده باقی می ماند به جای اینکه تماما تبخیر شده و خارج شود !

تا بدین جای مطالب به این نتیجه خواهیم رسید که هر گاه شما پیپی تهیه کنید در هر منطقه از جهان ، رضایت شما از پیپ خریداری شده بستگی به مواردی همچون :

– برایر مصرفی از چه منطقه ای باشد !
– سن برایر چقدر بوده است !
– برایر مذکر بوده یا مونث !
و ….خواهد داشت .

علاوه بر تمام موارد گفته شده در بالا ، اینکه بلاک برایری در پروسه تبدیل شدن به پیپ نهایی چگونه مراحل مختلف از عمل آوری تا رسیدن به محصول نهایی را گذرانده و توسط چه سازنده و استاد کاری این مراحل انجام شده است ، در تبدیل شدن یک پیپ برایری از یک محصول معمولی به یک کالای ممتاز و متفاوت ، بسیار تاثیر گذار خواهد بود.

ساخت پیپ Making the pipe 

شکل دهی اولیه بدنه پیپ :

Cutting bowl and shank

دو روش برای برش و شکل دهی اولیه بدنه پیپ وجود دارد :

– روش دستی و روش ماشینی

در روش دست ساز دورریز بلاک برایری کمتر خواهد بود به دلیل اینکه سازنده در حین کار می تواند با توجه به شرایط و ویژگی های بلاک برایری در فرم و ظاهر و اندازه پیپ تغییرات لازم را ایجاد کند و از به هدر رفتن مقدار زیادی از بلاک برایری جلوگیری کند .

در برخی پیپ های دست ساز در ظاهر ، هماهنگی و یکنواختی کامل دیده می شود ولی اگر از نزدیک مورد بررسی و نگاه دقیق قرار گیرند شاید تفاوت ها و غیر یکنواختی هایی مثلا در ضخامت دیواره آتشگاه و یا ناهمواری در قسمت شنک و …. دیده شود ! که همه اینها نشان از دست ساز بودن پیپ است و از نگاه برخی ، همین تفاوت ها باعث ارزشمند تر شدن پیپ میشود .

در روش ماشینی ، فرم و ظاهری کاملا یکنواخت بدست می آید بعلاوه صرفه جویی در زمان !

اما از هر صد پیپ تولید شده توسط ماشین فقط یک پیپ بدون زدگی و نقص در بدنه ، بدست می آید و می توان آن را بعنوان یک پیپ مرغوب و با کیفیت روانه بازار کرد .

حال این سوال مطرح میشود که :

آیا هیچ یک از این دو روش نسبت به دیگری برتری دارد !؟

پاسخ بله و خیر می باشد !

چگونه !؟

به این صورت که تصمیم در این باره بر عهده مصرف کننده است که آیا ترجیح میدهد پیپی که در دست دارد آثار سازنده آن را بهمراه داشته باشد و از نشانه های باقی مانده از کار استاد بر روی بدنه پیپ لذت ببرد و یا ترجیح می دهد پیپی کاملا یکنواخت و ماشینی در دست داشته باشد !

عمل آوری ثانویه Seasoning

در اینجا به معنی عمل آوری بعد از مرحله فرم دهی اولیه است .

بنابر اطلاعات موجود در حال حاظر فقط یک سازنده هنوز در ساخت پیپ های خود این مرحله را انجام می دهد !

به عقیده گروهی عمل آوری و خشک کردن برایر حتی به روش طبیعی Air_ Dried نیز نمیتواند تمام شیره و صمغ موجود در برایر را از بین ببرد و وجود مقداری ناچیز از شیره نیز میتواند در کیفیت محصول نهایی تاثیر نامطلوب داشته باشد .

در سال ۱۹۱۳ روشی ابداع شد که در آن در طول مدت عمل آوری با استفاده از ترکیب حرارت و نوعی روغن مخصوص باعث خروج تمام شیره و صمغ موجود در برایر می شدند .

علاوه بر عمل آوری و خشک کردن برایر ، با این روش طعمی آجیلی در اسموک پیپ های ساخته شده بدون در نظر گرفتن اینکه برایر مصرفی از کجا بدست آمده است ، بوجود می آمد .

ساخت قسمت دهانی پیپ :

Making the mouthpiece

در این مرحله نیز دو روش کار وجود دارد :

– روش قالب تزریقی Injection_molding

– روش دستی Hand_cutting

در هر دو روش متریال استفاده شده از دو نوع Vulcanite و یا Plexiglas یا همان آکریلیک می باشد .

استم های قالب تزریقی معمولا در فرم ها و اندازه های مختلف بطور عمده ساخته می شوند و تعمیر کاران پیپ نیز معمولا از این نوع استم ها جهت مرمت استفاده می کنند و با کمی سمباده کاری در قسمت تنون و سطح بیرونی در محل اتصال به شنک جهت هم سطح سازی ، استم را مناسب پیپ در می آورند .

در روش شکل دهی و تراش دستی ابتدا قطعات مناسب که بصورت بلاک های ورقه ای و یا استوانه ای هستند را انتخاب کرده و با ابزار های مناسب آن را به شکل و فرم و اندازه مناسب و دلخواه در می آورند .

توجه به این نکته لازم است که در بسیاری از مواقع سازندگانی که بدنه پیپ را بصورت دستی می سازند از استم های تزریقی استفاده می کنند و یا بالعکس کسانی که از روش ماشینی جهت ساخت بدنه پیپ بهره می برند از استم های دست ساز جهت تکمیل کار خود استفاده میکنند .

در ساخت استم قسمت Lip یکی از مشخصه ها و تفاوت های بین استم ماشینی و دست ساز است به این صورت که در استم های دست ساز Lip معمولا بسیار نازک و ظریف و با دقت و وسواس زیادی ساخته می شود در حالی که در استم های ماشینی این دقت و ظرافت و وسواس دیده نمیشود ! البته در این بین استثنائاتی نیز وجود دارد .

مثل معروفی در دنیای پیپ در این باره وجود دارد به این مضمون که :

استم پیپ نیمی از هویت یک پیپ است !

که متاسفانه این نیمه کمتر مورد توجه قرار گرفته است !

فینیشینگ Finishing

هر پیپ ساز روش ها و تکنیک های خاص خود را در این زمینه دارد که در بسیاری موارد جزء اسرار حرفه ای بشمار می آیند .

در پیپ های ممتاز این مرحله شامل کار دستی بیشتر در زمینه سمباده کاری ، رنگ آمیزی ، پولیش کاری نهایی و …. می باشد .

دو قانون اصلی در فینیش یک پیپ ممتاز باید رعایت شود :

– فینیش نباید بدون پولیش و جلای لازم باشد .

– فینیش نباید در هنگام اسموک و گرم شدن پیپ تغییر کند و یا از بین برود .

زدگی های جزئی Blemishes

جای بحث دارد که آیا زدگی های موجود در بلاک برایری برای داشتن یک پیپ ممتاز قابل قبول است یا خیر !!

زدگی های موجود در بلاک برایری گاها دو وجه دارند :

– گاهی بعد از اسموک یک پیپ نو در بدنه پیپ ظاهر می شوند در حالیکه قبل از اسموک خبری از آنها نبوده است !!

– گاهی بعد از اسموک یک پیپ نو از روی بدنه پیپ محو می شوند در حالیکه قبل از اسموک قابل مشاهده بوده اند .

یک مسئله غیر قابل کتمان است که وجود یک پیپ بدون هیچ گونه زدگی حتی جزئی ، امری است بسیار بسیار نادر !!!

زدگی ها در تمام قسمت های بلاک های برایری وجود دارند .

گاهی بر روی سطح برایر و قابل مشاهده و گاهی در سطوح درونی تر و غیر قابل مشاهده که در حین کار بر روی بلاک و در طول مراحل ساخت پیپ خود را نشان می دهند .

سمباده کاری ، سند بلاست ، رستیک و رنگ آمیزی کردن علاوه بر موثر بودن در نمایش زیبایی یک پیپ می توانند راه کارهای مناسبی برای پوشاندن این زدگی های جزئی نیز باشند !

بسیاری بوده اند که با دیدن کوچکترین زدگی بر روی یک پیپ از خرید آن منصرف شده اند بدون در نظر گرفتن اینکه چقدر آن پیپ را دوست داشته اند ! با این تفکر که در تشخیص این زدگی ها تبحر و تخصص لازم را داشته اند اما بعد از مدتی متوجه این موضوع شده اند که با تمام تجربه و تخصص و تبحر در این زمینه ، بازهم پیپ هایی خریداری کرده اند که بعد از استفاده متوجه وجود زدگی های آن شده اند !

پس بهتر است که وجود اینگونه زدگی ها ی جزئی را فاکتوری برای داشتن یک پیپ ممتاز قرار ندهیم !

در آخر با توجه به تمام مطالب گفته شده باز به این سوال برمیگردیم که :

یک پیپ ممتاز چگونه پیپی است !؟

همانگونه که در ابتدا گفته شده پاسخ این پرسش قطعی نخواهد بود ! اما امید به این است که با توجه به نکات ذکر شده در این مقاله ، بتوانید چهارچوب لازم برای تشخیص و خرید یک پیپ مناسب را برای خود طرح ریزی کنید .