داستان پیپ سفالی

داستان پیپ سفالی

بیشتر پیپ‌های سفالی در دهه ۱۶۵۰ در انگلستان ساخته می‌شدند و برای ساخت آن‌ها از منابع غنی خاک رس منطقه Devon در جنوب غربی انگلستان استفاده می‌شد.

به دلیل شکنندگی و ظرافت این نوع پیپ‌ها، احتمال شکستن آن‌ها بسیار بالا بود و به همین دلیل بسیاری از مصرف کنندگان بعد از مدتی استفاده از آن را کنار می‌گذاشتند.

نباید گمان کرد که سازندگان پیپ‌های سفالی قرن ۱۶ و ۱۷ میلادی از صفحه دنیای پیپ سازی محو شده‌اند، چرا که همچنان این پیپ‌های سفالی توسط سازندگان با استفاده از همان روش‌ها و قالب‌های سنتی که نسل به نسل به ارث رسیده است، ساخته می‌شوند، اگرچه امروزه سازندگان اینگونه پیپ‌ها تعدادشان به شمارش انگشتان یک دست نیز نمی‌رسد و به این نکته نیز باید توجه داشت که پیپ‌های سفالی بصورت عمده و در تعداد زیاد ساخته نمی شوند به دلیل جلوگیری از آسیب رسیدن به قالب‌های قدیمی به همین دلیل در ساعت حداکثر ۶ و یا ۷ عدد از این پیپ‌ها ساخته می‌شود.

شاید از دلایل محبوبیت پیپ‌های سفالی، کمیابی و حس نوستالژیک آن‌ها، باشد. همانند پیپ‌های برایری، پیپ‌های سفالی نیز دسته‌بندی‌های مختلف دارند.

پیپ‌سازهای آلمانی سه درجه کیفیت برای پیپ‌های سفالی در نظر می‌گیرند:

• Regular
• Fine
• Porcelain

که در مدل پرسلانی Porcelain سطح پیپ توسط سنگ عقیق، قبل از مرحله پخت، پولیش داده می‌شود و در نتیجه سطح نهایی کار بسیار صاف و صیقلی خواهد بود.

در انگلستان بهترین و با کیفیت‌ترین نوع پیپ سفالی تحت عنوان Cream White شناخته می‌شود.

برای ساخت یک پیپ سفالی در مرحله اول مواد معدنی لازم با آب مخلوط شده تا به فرم و چگالی لازم مانند ملاتی خمیر مانند دربیایند، سپس معمولا با دست بصورت رول‌های باریک و بلند تبدیل می‌شوند.

هنگامی که ملات پیپ کمی خود را گرفت، یک مفتول سیمی باریک به وسیله دست در مرکز ملات رول شده فرو برده می‌شود به منظور ایجاد مسیر هوایی لازم در طول دسته پیپ، سپس این ملات در قالب مخصوص چرب شده، قرار داده می‌شود و هنگامی که قالب بسته می‌شود این ملات به شکل نهایی پیپ، فرم می‌گیرد، سپس به وسیله تکه‌ای فلزی و گاه توسط انگشت دست حفره آتشگاه داخل کاسه پیپ را طوری شکل می‌دهند که در انتهای کاسه پیپ به مسیر هوایی از قبل ایجاد شده توسط مفتول سیمی، متصل شود تا امکان عبور جریان هوا در پیپ وجود داشته باشد.

در برخی قالب‌ها، در دیواره داخلی آن‌ها حکاکی‌ها و طرح‌هایی به جهت افزودن زیبایی بیشتر به سطح بیرونی پیپ وجود دارد، سپس قالب و متعلقات مربوطه تحت فشار قرار گرفته تا وقتی که پیپ سفالی تا اندازه لازم خشک شود، سپس سازنده بعد از درآوردن و جدا کردن قالب از پیپ سفالی توسط یک جسم تیز، مانند تیغه چاقو، قسمت‌های اضافی را برش داده و از بدنه اصلی پیپ پاک کرده و می‌تراشد.

در همین مرحله پیپ‌ساز، انحنای لازم برای استم را در صورت نیاز شکل می‌دهد و طول قسمت استم را بر روی بدنه پیپ توسط علامتی مشخص می‌کند. سپس در کوره‌های آجرپزی در دمایی در حدود ۱۰۵۰ درجه سانتی‌گراد پخته می‌شوند و سپس به قسمت دهانی آن توسط پوششی از لاک رنگی، رنگ زده می‌شود.

سپس با دقت بسته‌بندی شده و روانه بازار شده تا دوستداران بتوانند از اسموک پیپ‌های سفالی لذت ببرند. علاوه بر پیپ‌های سفالی تک جداره سنتی بد نیست کمی هم درباره پیپ‌های دوجداره سرامیکی صحبت کنیم اگرچه امروزه در تعداد بسیار کم تواید شده و بسیار کمیاب و نادر هستند.

این نوع پیپ اولین بار در سال ۱۹۱۸ توسط یک خانواده پیپ‌ساز آلمانی ابداع شده است. ظاهر آن به شکل یک پیپ معمولی با بدنه‌ای دوجداره و فضایی خالی مابین دیواره داخلی و خارجی می‌باشد، چیزی شبیه به پیپ‌های کالاباش که فضایی خالی مابین کاسه و دیواره خارجی پیپ وجود دارد.

اگر چه تمام بدنه پیپ داخل کوره پخته می‌شود اما فقط دیواره بیرونی، لعاب اندود می‌شود و دیواره داخلی آتشگاه به همان فرم متخلخل باقی گذاشته می‌شود به منظور حفظ قدرت جذب آن.

در هنگام اسموک، دود حاصل از سوختن توتون در فصای خالی داخلی مابین دیواره‌ها جریان پیدا کرده که باعث خنک شدن دود شده، این امر سبب گرم شدن بدنه بیرونی پیپ نیز می‌شود اما نه به اندازه‌ای که داغ شود و نتوان آن را در دست گرفت.

استم در اینگونه پیپ‌ها قسمتی جداگانه است که همانند سایر پیپ‌های برایری به شنک متصل می‌شود. یکی دیگر از مزایای این پیپ‌ها، امکان ایجاد طرح و نقش به صورت نقاشی بر روی سطح بیرونی پیپ می‌باشد.

می‌توان گفت این نوع پیپ‌ها، تنها پیپ ساخته شده در میان انواع مختلف پیپ است که برای تمیز کردن آن از آب جوش استفاده می‌شود. جدا از اینکه پیپ از چه ماده‌ای ساخته شده است، مسئله اصلی برای سازنده آن، فروش پیپ است. تا زمانی که پیپ ساخته شده به فروش نرسد، شاید برای سازنده آن، رضایتی به همراه نداشته باشد.

اینجاست که آخرین مرحله از پروسه ساخت پیپ تا قبل از رسیدن به دست مشتری، انجام می‌گیرد و آن توزیع و فروش پیپ‌های ساخته شده است که امروزه به روش‌های مختلف در مکان‌های گوناگون و حتی بصورت مجازی به صورت مستقیم از سازنده پیپ، امکان‌پذیر است.

ماسترو رحیمی در حال طراحی نوع خاصی از پیپ سفالی بر گرفته از هنر ایرانی را دارد، به زودی …